Bestuurlijke boete AFM aan finfluencers

De Autoriteit Financiële Marken (AFM) heeft in de afgelopen jaren diverse bestuurlijke boetes opgelegd aan zogenaamde 'finfluencers'. Volgens de AFM zouden deze finfluencers zich schuldig hebben gemaakt aan de overtreding van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dat zou mogelijk het geval kunnen zijn in de zaak rondom Grinta Invest Limited (Grinta). De AFM verwijt finfluencers kortgezegd personen met vermogen te hebben aangebracht bij Grinta. Grinta zou de Wft hebben overtreden omdat zij volgens de AFM aan illegaal vermogensbeheer zou hebben gedaan. De finluencers zouden de overtreding door Grinta van de Wft hebben medegepleegd. Finfluencers lopen daardoor het risico door de AFM een bestuurlijke boete opgelegd te krijgen. De vraag is of dat helemaal terecht is. Heeft u als finfluencer ook een bestuurlijke boete opgelegd gekregen van de AFM? Advocaat mr. Bonaparte verleent rechtsbijstand in toezichts- en handhavingszaken tegen de AFM. Bel of stuur een WhatsApp naar 06 15 43 85 06 of e-mail naar p.bonaparte@keizersadvocaten.nl. 

Wat is 'finfluence' of 'finfluencing'?

Finfluence of finfluencing is een samenvoeging van de woorden 'finance' (financiën) en 'influence' (invloed). Finfluencers zijn meestal actief op social media en hebben vaak veel fans en volgers. Bedrijven en platforms schakelen finfluencers soms in om in ruil voor beloningen, zoals kortingen, commissies of andere incentives diensten of producten voor hen te promoten. Finfluencers maken dan gebruik van websites en social media. Via deze kanalen wordt een groot publiek bereikt via posts, stories, video’s en persoonlijke berichten. Op deze manier wordt een product, dienst, merk of bedrijf onder de aandacht gebracht om interesse, verkoop of bekendheid ervan te vergroten. Finfluencers kunnen daarbij door een zogenoemde referral link te delen rechtstreeks verwijzen naar deze producten, diensten of bedrijven. Door op de referral link te klikken komen geïnteresseerde mensen terecht op de website waar het product of de dienst wordt aangeboden. Finfluencers kunnen soms gehouden zijn aan de Wft. Indien finfluencers de Wft overtreden, dan kan de AFM besluiten om een bestuurlijke boete op te leggen. 

Onderzoek van AFM naar finfluencers

De AFM heeft in 2021 een verkennend onderzoek uitgevoerd naar ongeveer 150 finfluencers die zich op social media uitlieten over beleggen[1]. Deze finfluencers hebben een bereik van maar liefst 1.162.000 volgers. Na onderzoek is volgens de AFM gebleken dat finfluencers soms op de grens van beleggingsadvies zonder vergunning balanceren. Finfluencers betrachten soms onvoldoende zorgvuldigheid bij het doen van beleggingsaanbevelingen aan volgers en fans. Verder is uit onderzoek gebleken dat finfluencers soms te risicovolle producten aanbevelen, samenwerken met (dubieuze) partijen zonder vergunning en (hoge) vergoedingen ontvangen voor het aanbrengen van klanten. Indien het onderzoek van de AFM juist is, dan betekent dat finfluencers mogelijk onder meer de Wft overtreden. Op grond van artikel 2:96 Wft is het immers verboden om zonder vergunning van de AFM beleggingsdiensten te verlenen of beleggingsactiviteiten te verrichten. Daar valt ook het geven van beleggingsadvies onder[2][3]. De AFM kan dan besluiten om een bestuurlijke boete op te leggen aan de finfluencers. De vraag is natuurlijk of die finfluencers daadwerkelijk beleggingsadvies hebben gegeven. Als dat niet zo is, dan de door AFM aan de finfluencers opgelegde bestuurlijke boete mogelijk onterecht en kan deze worden aangevochten. 

De scheidslijn tussen finfluencen en beleggingsadvies niet altijd duidelijk te trekken

Zoals hiervoor aangegeven kan de AFM besluiten een bestuurlijke boete op te leggen aan een finfluencer indien deze zonder vergunning beleggingsadvies heeft gegeven. Echter, als de activiteiten van de finfluencer beperkt blijven tot promoten en het doorverwijzen van geïnteresseerde beleggers, dan loopt hij in beginsel weinig risiso de Wft te overtreden. Het promoten betreft op zichzelf geen financieel toezichtrechtelijke gereguleerde activiteit waarvoor een vergunning van de AFM is vereist. De activiteiten finfluencen en beleggingsadvies betreffen twee verschillende activiteiten. Indien een finfluencer naast het promoten ook gepersonaliseerde aanbevelingen doet, dan kan dat mogelijk wel een teken zijn dat de Wft is overtreden. Zoals hiervoor al opgmerkt is het op grond van atikel 2:96 Wft verboden om zonder vergunning van de AFM beleggingsadvies te geven. In dat geval loopt een finfluencer wél het risico een bestuurlijke boete opgelegd te krijgen van de AFM vanwege het overtreden van de Wft. De scheidslijn tussen de voormelde activiteiten is in de praktijk niet altijd even duidelijk te trekken.

Bestuurlijke boete AFM aan finfluencer vanwege medeplegen aan overtreding van de Wft door Grinta 

De AFM heeft in de afgelopen jaren bestuurlijke boetes opgelegd aan finfluencers die Grinta hebben gepromoot[4]. Grinta is kortgezegd een bedrijf dat een trading bot ter beschikking heeft gesteld. De trading bot voerde een arbitiragestrategie uit, waarbij op basis van een handelsalgoritme en een korte-termijnactiviteit geprofiteerd werd van prijsverschillen voor hetzelfde financiële instrument op verschillende markten/momenten. De daarmee gerealissserde winsten kwam aan de beleggers toe met aftrek van de vergoeding aan Grinta voor het gebruik van de trading bot. De AFM heeft in de boetebesluiten zich op het standpunt gesteld dat Grinta aan illegaal vermogensbeheer heeft gedaan. Daarmee zou Grinta artikel 2:96 Wft hebben overtreden. Bij het lezen van de boetebesluiten valt op dat de AFM deze finfluencers niet verwijt de Wft te hebben overtreden vanwege het geven van beleggingsadvies. Volgens de AFM zouden de finfluencers vermogen hebben aangebracht bij Grinta zodat Grinta aan illegaal vermogensbeheer kon doen. De grondslag voor de boete is dat de finfluencers een overtreding van artikel 2:96 Wft door Grinta zouden hebben medepleegd, aldus de AFM. De vraag is of die conclusie van de AFM helemaal terecht is, want er zijn een aantal zaken in de boetebesluiten die niet lijken te kloppen met de realiteit.

Bezwaar en/of beroep tegen boete AFM aan finluencers 

Een bestuurlijke boete opgelegd door de AFM aan finfluencers kan worden aangevochten door middel van bezwaar en beroep. Finfluencers kunnen allereerst bezwaar maken tegen de boete bij de AFM zelf. Dit bezwaar moet binnen de gestelde termijn en goed onderbouwd ingediend worden. De AFM zal het bezwaar beoordelen en een beslissing nemen. Als het bezwaar niet leidt tot intrekking of vermindering van de boete, kunnen finfluencers vervolgens in beroep gaan bij de bestuursrechter. De bestuursrechter toetst of de AFM de boete terecht heeft opgelegd en of de procedures correct zijn gevolgd. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de naleving van wet- en regelgeving door zowel de finfluencer als de AFM zelf. Het proces van bezwaar en beroep biedt influencers de mogelijkheid om hun standpunt uitgebreid toe te lichten en eventuele misverstanden recht te zetten. Dit kan leiden tot herziening van de boete of zelfs volledige herroeping/vernietiging ervan. Het is essentieel dat finfluencers bij dit proces juridische bijstand zoeken om hun belangen effectief te verdedigen en hun rechten te waarborgen.

Civielerechtelijke aansprakelijkheid vanwege advies door een finfluencer

Niet alleen loopt een finfluencer het risico om een boete opgelegd te krijgen van de AFM. Hij loopt ook het risico om door gedupeerde beleggers te worden aangesproken. Dat was in de volgende zaak het geval waarin het ook lijkt te gaan om een finluencer. De finfluencer had in die zaak zijn zorgplicht geschonden vanwege het geven van beleggingsadvies. De finfluencer had reclame gemaakt om te investeren in de in Bolivia gevestigde Venturex Investments SRL. De door Venturex voorgespiegelde rendementen werden echter niet behaald. Sterker nog, de belegger had aanzienlijke verliezen geleden. Daarop besloot de gedupeerde belegger  naar de rechter te stappen en hij eiste schadevergoeding van de finfluencer. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft uiteindelijk geoordeeld dat de finfluencer inderdaad zijn zorgplicht had geschonden. De gedupeerde belegger was naar aanleiding van een krantenartikel over het investeren in Venturex in contact gekomen met deze finfluencer. De finfluencer is vervolgens op huisbezoek geweest, heeft informatie gedeeld over het beleggen in Venturex, heeft de belegger daadwerkelijk overgehaald om te investeren in Venturex en heeft hem geholpen bij het ondertekenen van de benodigde documentatie. Hiermee stond vast dat de finfluencer persoonlijke informatie van de belegger had ingewonnen. Verder stond vast dat gepersonalisseerde aanbevelingen had gedaan om te investeren in Venturex. De finfluencer had door zo te handelen in strijd gehandeld met artikel 2:96 Wft. Hij beschikte namelijk niet over een vergunning van de AFM voor het geven van beleggingsadvies. De finfluencer diende schadevergoeding te betalen aan de gedupeerde belegger. De finfluencer is in cassatie gegaan, maar de Hoge Raad heeft het cassatieberoep verworpen en het arrest van hof bekrachtigd[5].

Vragen over rechtsbijstand tegen een bestuurlijke boete door de AFM vanwege finfluencen?

Indien u als finfluencer een boete opgelegd heeft gekregen van de AFM of wordt u ten onrechte geconfronteerd met een schadeclaim van een gedupeerde belegger? Neem direct contact op met de advocaat financieel recht: de heer mr. P.A. (Pietro) Bonaparte. Bel of stuur een WhatsApp naar het volgende telefoonnummer 06 15 43 85 06 of e-mail naar p.bonaparte@keizersadvocaten.nl.

De voetnoten

[1] AFM, De valkuilen bij 'finfluencen, 'AFM-verkenning naar de omgang met regels op het gebied van beleggersbescherming op social media', december 2021;

[2] Op grond van artikel 1:1 Wft wordt onder het verlenen van beleggingsdiensten verstaan: "het in de uitoefening van beroep of bedrijf adviseren over financiële instrumenten";

[3] Onder beleggingsadvies wordt verstaan: "het doen van gepersonaliseerde aanbevelingen aan een cliënt, hetzij op diens verzoek hetzij op initiatief van de beleggingsonderneming, met betrekking tot één of meer transacties die met het financieel instrument verband houden";

[4] Zie als voorbeeld het besluit van de AFM van 4 juni 2024, waarin een bestuurlijke boete is opgelegd aan dhr. E.J. Hogervorst;

[5] Zie de uitspraken die betrekking op de rechtszaak van de finfluencer van Venturex: rechtbank Gelderland d.d. 4 juni 2014, ECLI:NL:RBGEL:2014:4338; Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden d.d. 18 april 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:3265; Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden d.d. 2 april 2019, ECLI:NL:GHARL:2019:2900 en de Hoge Raad d.d. 17 juli 2020 ECLI:NL:PHR:2019:440. 

© 2025 - Alle rechten voorbehouden aan de heer mr. P.A. (Pietro) Bonaparte