De negatieve rente over spaargeld verhalen op banken?

Het 'normaal' was dat klanten die geld leenden bij de banken daarvoor geld moesten betalen aan banken en klanten die hun spaargeld op de spaarrekening van de bank plaatsten over hun spaargeld rente ontvingen.

Dit 'normaal' is veranderd sinds de Europese Centrale Bank (ECB) in september 2019 heeft besloten om de rente te verlagen. Op dit moment is de rente echter gedaald naar zelfs - 0,5%. Hierdoor is sprake van een negatieve rente. Door een negatieve rente door te voeren is het uiteindelijk de bedoeling dat de klanten van de bank hun spaargeld uitgeven door het doen van aankopen of door te investeren.

Banken zoals Triodos, ABN AMRO, Rabobank en ING Bank hebben al maatregelen genomen, die er op neer komen dat 'grote' klanten die meer dan 250.000 euro bij de bank hebben gestald vanaf 1 januari 2020 rente gaan betalen over het bedrag boven die voormelde grens.De 'kleine' spaarders (< € 100.000,00) zijn door de ECB gevrijwaard voor het betalen van een negatieve spaarrente.

De advocaat financieel recht legt in onderhavig artikel uit wat het doorvoeren van een negatieve rente voor gevolgen heeft voor de spaarders, wat de politiek doet met de ontwikkeling van een negatieve spaarrente en of de banken mogelijk hun zorgplicht schenden door spaarders een negatieve spaarrente te laten betalen.

De negatieve rente

Spaarders gaan dus een negatieve spaarrente betalen om hun geld op de bank te zetten, maar andersom geldt natuurlijk ook dat leningnemers geld van de bank ontvangen wanneer zij geld lenen. Dit betekent dat leningnemers in theorie geld zouden kunnen verdienen aan het lenen van geld.

Dit gebeurt al in Denemerken. Deense huishoudens krijgen hypotheekrente uitgekeerd van banken, omdat de hypotheekrente negatief is geworden. Dit komt doordat de Deense hypotheekmarkt verbonden is aan de kapitalenmarkt.

Door de tijdelijke maatregelen van de ECB betalen 'kleine' spaarders in Nederland nog geen negatieve spaarrente over hun spaargeld. Maar het is niet duidelijk of dit gaat veranderen. Ook als de 'kleine' spaarders geen negatieve rente betalen, dan nog lijden kleine spaarders aanzienlijk verlies doordat de kosten voor het plaatsen van spaargeld op de rekening van de bank niet opwegen tegen de kleine renteopbrengsten. Per saldo betalen kleine spaarders dus al voor het stallen van hun spaargeld op de bank. Dat is een onwenselijke ontwikkeling, maar lijkt wel de hedendaagse realiteit te zijn. 

Bankrun als gevolg van negatieve rente?

Een van de gevolgen van het doorvoeren van een negatieve spaarrente is dat 'grote' spaarders bij bijvoorbeeld Triodos, ABN AMRO, Rabobank en ING Bank hun spaargeld van de bank zullen halen en deze zullen verplaatsen naar een andere bank, die geen negatieve spaarrente doorrekenen over het spaargeld. Als dit gebeurt, dan ontstaat er een leegloop bij sommige banken. Dit wordt ook wel 'bankrun' genoemd. De politiek is bezig om een oplossing te bedenken voor de ontwikkeling van een negatieve spaarrente ter voorkoming van een bankrun.

De gevolgen zijn echter groter dan de kosten op een spaarrekening bij de banken, omdat het pensioen van mensen hierdoor mogelijk ook lager kan uitvallen. Op dit moment worden veel pensioen-uitkeringen door grote pensioenfondsen worden verlaagd. Dit betekent dat gepensioneerden moeten sparen, maar dat gaat ook niet want er wordt een negatieve rente gerekend. Gepensioneerden zitten dus met hun rug tegen de muur. Dit is dus een groot probleeem.

Verbod op negatieve spaarrente

Enkele kamerladen hebben zich uitgelaten over de onwenselijke ontwikkeling van een mogelijke bankrun als gevolg van de negatieve spaarrente. België heeft een verbod op negatieve spaarrente ingevoerd. Het is nog onduidelijk of de Nederlandse regering ook een dergelijk verbod op een negatieve rente zal invoeren. De realiteit nu is dat 'grote' spaarders vanaf 1 januari 2020 rente betalen over een spaargeld van meer dan € 250.000,00. De vraag is of deze 'grote' spaarders actie kunnen ondernemen tegen banken, zoals Triodos, ABN AMRO, Rabobank en ING Bank, die negatieve rente rekenen over het spaargeld boven € 250.000,00.

Zorgplichtschending als gevolg van negatieve rente?

De vraag is natuurlijk of banken, zoals Triodos, ABN AMRO, Rabobank en ING Bank, hun zorgplicht schenden door een negatieve rente door te voeren. Banken voeren immers het beleid van de ECB uit. Echter, het blijft belangrijk dat banken hun klanten op de negatieve rente wijzen zodat klanten ervoor kunnen kiezen om eventueel kosteloos hun geld van de spaarrekening te halen of het spaargeld naar een andere bank te brengen. Wanneer de bank nalaat om haar klanten hierover te informeren, dan kan mogelijk sprake zijn van een schending van de zorgplicht. Schending van de zorgplicht betekent echter nog geen aansprakelijkheid. Voor aansprakelijkheid is ook nodig dat er sprake is van schade. Die schade aan de bank toe te rekenen is en de schade niet zou zijn ontstaan als de bank de klant tijdig op de negatieve rente-maatregelen geïnformeerd heeft. Dat is nog erg onduidelijk. Dat moet per geval worden uitgezocht of een bank mogelijk haar zorgplicht heeft geschonden.

Vragen?

Heeft u een vraag over een mogelijke schending van de zorgplicht door banken bij het in rekening brengen van negatieve spaarrente, dan kunt u contact opnemen met de advocaat financieel recht: de heer mr. P.A. (Pietro) Bonaparte, bel hem of stuur hem een berichtje via WhatsApp op zijn telefoonnummer 06 21 88 87 94 of stuur een e-mail naar pietrobonaparte@siebenadvocaten.nl.